قهوه

تاریخچه قهوه

داستان خوش عطر و خوش طعم قهوه نیز مانند هر داستان دیگری آغازی دارد.

معتبرترین شروع به قرن ۱۲ میلادی و چوپانی در اتیوپی برمی‌گردد که بر حسب اتفاق انرژی و نشاط مضاعفی را در گله گوسفندان مشاهده می‌کند، او علت را در علوفه گله جستجو می‌کند و متوجه درختی جدید می‌شود که گوسفندانش از برگ و میوه آن چریده بودند.

چوپان این موضوع را با اهالی در میان می‌گذارد و ماجرای درخت انرژی‌زا دهان به دهان بین مردم گشته و آن‌ها را کنجکاو می‌کند. کم کم راهبان و مردم آنجا شروع به جوشاندن و مصرف میوه‌های درخت کرده و تاثیر آن را در افزایش انرژی و هوشیاری‌شان لمس می‌کنند.

پس از آن شروع به خشک کردن میوه‌های درخت کرده و آن‌ها را به اطراف صادر می‌کند. با گذر زمان و جابه جایی انسان قهوه وارد خاورمیانه شد. در قرن ۱۴ قهوه به شبه جزیره عربستان رسید از آن جایی که نوشیدنی‌های الکلی طبق دستور اسلام حرام اعلام شده بود مصرف آن در بین مردم عربستان بسیار رایج شد.

آن‌ها در ابتدا قهوه را طبق دستور مصرف اتیوپیایی درست می‌کردند اما کم کم به دلیل مناسب بودن بستر آب و هوایی شبه جزیره عربستان خصوصاً شهر یمن پرورش و کشت و کار و مصرف قهوه در آنجا رشد کرده و رونق گرفت. در حدود قرن ۱۶ میلادی قهوه در مسیر پیش روی خود بعد از عربستان به ترکیه رسید، ترک‌ها روش جدیدی برای مصرف قهوه ابداع کردند. آن‌ها ابتدا دانه‌های قهوه را بو داده و پس از خشک شدن آن‌ها را خرد می‌کردند و در آب می‌جوشانند.

این روش که امروزه نیز به عنوان روش تهیه قهوه ترک می‌شناسیم باعث خوش طعم تر شدن این نوشیدنی محبوب شد. در ترکیه، قهوه ابتدا نوشیدنی مخصوص پادشاه و درباریان و ثروتمندان به حساب می‌آمد اما کم‌کم با برپایی کافه‌ها و سرو این نوشیدنی، مردم با این نوشیدنی مطبوع بیشتر آشنا شدند.

با افزایش روند تاسیس کافه‌ها در ترکیه خیلی سریع قهوه به محافل گفتگو‌های صمیمانه، رسمی و کاری مردم ترکیه راه پیدا کرد. از آنجایی که ترکیه کشور اوراسیایی است و قسمت‌هایی از آن در منطقه بالکان (جنوب اروپا) واقع شده است، تجار و مسافران زیادی از این طریق به خاورمیانه و استانبول سفر می‌کردند.

آن‌ها برای اولین بار در استانبول تمام این نوشیدنی جدید و خوش رایحه را تجربه کردند، و این سوغات خوش طعم را با خود به اروپا بردند. در قرن ۱۶ میلادی قهوه از ترکیه به کشورهای اروپایی راه یافت. طبق شواهد تاریخی، قهوه ابتدا به وسیله تجار ونیزی وارد ایتالیا شد، اگرچه در ابتدا به دلیل داشتن ماهیت تحریک کنندگی آن و انتقادات بسیاری به آن وارد شد تا جایی که در سال ۱۹۱۵ توسط روحانیون کاتولیک مذهب نوشیدن آن ممنوع شد.

اما با گذشت زمان، این حساسیت‌ها کاهش پیدا کرده و اعلام کردند که این مایع سیاه رنگ و خوش عطر فقط به اشتباه درک شده و مانعی در مصرف آن وجود ندارد.

بعد از ایتالیا قهوه به کشور همسایه یعنی فرانسه رسید. در فرانسه ابتدا مارسی و سپس پاریس به میزبانی نوشیدنی تازه وارد رفتند. اولین کافه در سال ۱۳۷۱ میلادی در مارسی و در سال ۱۳۸۶ میلادی در پاریس بازگشایی شد.

خیلی سریع کافه‌ها یکی پس از دیگری در فرانسه تاسیس شدند و بسیاری از مردم از جمله روشنفکران، هنرمندان، نمایشنامه‌نویسان، شعرا، موزیسین ها، و ... برای گردهمآیی در کافه‌ها تجمع کرده و در حین نوشیدن قهوه به بحث و گفتگو می‌پرداختند.

در سال هزار و ۱۶۳۷ میلادی قهوه به کشور انگلستان راه پیدا کرد و بسیار مورد توجه مردم قرار گرفت. اولین کافی شاپ در سال ۱۳۶۵ میلادی در آکسفورد بنا شد و طی یک دهه قهوه به بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ انگلیسی‌ها تبدیل شد.

دیگر کشور اروپایی یعنی هلند به قهوه بیشتر دیدگاه تجاری داشت و سال‌های سال به تجارت قهوه می‌پرداخت. آن‌ها برای رونق این تجارت تلاش کردند تا مصرف این نوشیدنی را در فرهنگ مستعمرات شان نهادینه کنند. به عنوان مثال در سال ۱۶۸۰ میلادی هلند، قهوه را به منطقه اسکاندیناوی معرفی کرد،که امروزه از پرمصرف ترین‌ها در نوشیدن قهوه هستند. سابقه افتتاح کافه‌ها در هلند به سال ۱۶۶۹ میلادی می‌رسد.

آلمان‌ها نیز در سال ۱۸۷۵ میلادی با قهوه آشنا شدند . نوشیدن قهوه در ابتدا فقط در طبقه اشراف زادگان و بزرگان مرسوم بود اما در ابتدای قرن ۱۸ میلادی مصرف قهوه تقریباً بین همه اقشار مردم آلمان رایج شد. تاسیس کافه‌ها در آلمان در سالهای ۱۶۷۹ تا ۱۶۸۰ به شهرهای برمن، هامبورگ، و هانوفر برمی‌گردد. کافه baum در شهر لایپزیک آلمان همچون cafe de procope در پاریس از قدیمی ترین و معروف ترین کافه‌ها در اروپا است.

با ورود مهاجران اروپایی به آمریکا این نوشیدنی معطر و تیره به سرعت مورد محبوبیت بومیان آمریکا قرار گرفت و در زمان انقلاب ۱۷۶۵ آمریکا که بومیان به نوشیدن چای اعتصاب کردند قهوه به عنوان نوشیدنی ملی آمریکا انتخاب شد و همچنان نوشیدنی مورد پسند آمریکایی‌ها باقی مانده است. اولین کافه در سال ۱۹۹۶ در نیویورک تاسیس شد.

در قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی قهوه نوشیدنی رایج بین مردم آمریکا شد و مردم بیشتر از قبل مشتری کافه‌ها بودند حتی قهوه را در خانه هایشان نیز تهیه می‌کردند.

از آنجایی که تقریباً تمام مردم جهان قهوه را به عنوان یک نوشیدنی انرژی زا و خوش طعم پذیرفته بودند، تقریباً از قرن ۱۹ میلادی قهوه به یکی از مهم ترین و سودآورترین تجارت‌های جهان تبدیل شد و امروزه میلیون‌ها انسان در سرتاسر جهان از کار کردن در این تجارت کسب درآمد کرده و زندگی می‌گذرانند.

تاریخچه قهوه در ایران

همانطور که گفته شد قهوه در خاورمیانه در قرن ۱۵ میلادی و در شهر یمن شناخته شده و از آن‌جا به سایر کشورهای خاورمیانه مانند عربستان، ترکیه، ایران، سوریه، لبنان، و ... راه پیدا کرده است. از آن جایی که سالیان سال است که چای به عنوان نوشیدنی محبوب ایرانی‌ها سرو می‌شود تصور اکثریت بر این است که چای زودتر از قهوه به ایران آمده در صورتی که واقعیت برخلاف این باور است و اتفاقا در ایران پیش از آن که نوشیدن چای رایج شود قهوه شناخته شده بود.

اگر توجه کنید در ایران حتی به مکان‌های عمومی که در آن‌ها چای داده می‌شود نیز قهوه‌خانه گفته می‌شود. این مسئله می‌تواند بدین معنی باشد که نوشیدن قهوه زودتر از چای در ایران رایج بوده و یا این که زودتر از چای به ایران وارد شده است.

تاریخ دقیقی از حضور این نوشیدنی در فرهنگ ایرانی وجود ندارد، اما بر مبنای گزارش سازمان میراث فرهنگی که زمان پیدایش قهوه خانه‌ها در ایران را دوره حکومت شاه طهماسب صفوی در قزوین می‌داند که بعدها توسط شاه عباس اول در اصفهان رونق گرفت، دوران تاریخ ورود قهوه به ایران را به دوره صفوی منصوب می‌دانند.

در دوران حکومت صفویان قهوه نوشیدنی اصلی روزانه‌ی مردم به حساب می‌آمد. این نوشیدنی آنچنان در بین ایرانیان محبوب بود که در دربار شاه مراسم ویژه‌ای برای نوشیدن آن برگزار می‌شد و در بین مهمان‌دارباشی‌های دربار یک نفر به طور ویژه مسئول برگزاری این مراسم بود.

قهوه خانه‌ها در ایران نیز از مکان‌های پر رونق و مهم در سطح شهرها به حساب می‌آمدند که بسیاری از محافل سیاسی و ادبی و هنری در آن‌ها برگزار می‌شد.

اولین قهوه‌هایی که در ایران نوشیدن شان رایج بود قهوه ترک و عربی بودند. و اما در نهایت به دلیل دور بودن مسافت کشورهای تولید کننده قهوه از ایران، و برعکس نزدیک‌ بودن کشورهای تولید کننده چای مانند چین و جاده ابریشم، همچنین کشت چای در داخل کشور (از ۱۳۱۸ شمسی)، کم کم در فرهنگ ایران قهوه جای خود را به چای داد.

ماهیت گیاه قهوه/کاشت/برداشت/خشک کردن

قهوه گونه‌ای از گیاهان گل‌دار است که در خانواده بزرگ روناسیان قرار دارند. نام قهوه در اصل عربی شده واژه کفا است. کفا منطقه‌ای در جنوب غربی اتیوپی است که برای اولین بار این گیاه در آنجا یافت شده است.

گیاه قهوه درختی است با برگ‌های سبز تیره‌ی براق که بیشتر به شکل مستطیل نزدیک است. حاشیه برگ آن موج دار و لبه‌های آن کنگره دار است. طول برگ قهوه بین ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر و عرض آن ۶ سانتی‌متر است.

از برگ‌های قهوه نوعی چای به نام چای برگ قهوه تهیه می‌کنند. این درختان قادرند تا ۸۰ سال عمر کنند اما به طور متوسط اگر از آن‌ها خوب مراقبت شود بین ۲۰ تا ۳۰ سال عمر می‌کنند.

درخت قهوه همیشه سبز است و تا ۱۰ متر رشد می‌کند اما اغلب آن‌ها را کوتاه می‌کنند که برداشت محصول آسان‌تر باشد بنابراین اغلب به شکل درختچه دیده می‌شوند.

این گیاهان در بیش از ۷۱ کشور جهان که اکثراً نزدیک خط استوا قرار می‌گیرند کشت می‌شوند. گل‌های درخت قهوه کوچک، اغلب به رنگ شیری و بسیار خوشبو هستند و در نگاه اول تصویر گل‌های یاسمن را در ذهن تداعی می‌کنند.

میوه‌های درخت قهوه شبیه گیلاس بوده و به شکل خوشه‌ای از شاخه‌ها آویزان می‌شوند، به همین دلیل میوه این درخت گیلاس قهوه گفته می‌شود و قهوه در اصل از دانه این گیلاس‌ها تهیه می‌شود.

کاشت گیاه قهوه

دانه قهوه به دو روش سنتی و نوین کاشته می‌شود. در روش سنتی دانه‌ها را در آغاز فصول پرباران در دسته‌های ۲۰تایی در یک حفره در زمین می‌کارند که در نهایت نیمی از آنها جوانه نمی‌زنند.

روش سنتی بازدهی خوبی ندارد. اما در روش نوین دانه‌ها را در گلخانه‌ها پرورش می‌دهند تا زمانی که جوانه بزنند،این زمان چیزی حدود ۶ الی ۱۲ ماه طول می‌کشد. سپس به محل مورد نظر برای کشت منتقل می‌کنند.

۳ تا ۴ سال اول نباید انتظار باروری از گیاه قهوه را داشت. اکثر کشاورزان درختان جوان را تا زمان مناسب برای کاشت آن‌ها در مزرعه در قلمستان‌ها نگهداری می‌کنند.

وقتی گیاه قهوه بالغ شد گل می‌دهد. گل‌هایی زیبا و خوش رایحه، که عطری شیرین و بی نظیر در محیط باغستان‌ها می‌پراکنند. در بعضی مناطق مثل کلمبیا به دلیل شرایط آب و هوایی مناسب درختان دو بار در سال گل می‌دهند یعنی هر درخت دو بار در سال بار می‌دهد.

گل‌ها در یک بازه‌ی زمانی ۳۰ تا ۲۵ روزه به گیلاس‌های سبز رنگ قهوه تبدیل می‌شوند.

هر درخت قهوه حدوداً دو هزار عدد میوه می‌دهد. میوه‌های نارس قهوه طی یک فرایند ۶ تا ۹ ماهه کم کم تغییر رنگ داده و بسته به نوع آن به رنگ قرمز زرد و نارنجی در می‌آیند.

محتوای کافئین موجود در گیلاس قهوه به شکل یک بازدارنده از بیشتر آفات گیاه عمل می‌کند، اما متاسفانه یکی از بدترین نوع آفت‌ها یعنی سوسک سوراخ کننده قهوه coffee borer beatle را که با مصرف کافئین زنده می‌ماند به خود جذب می‌کند.

برداشت

پس از اینکه گیلاس‌های قهوه کاملاً رسیده شدند کار پر زحمت و حساس برداشت محصول آغاز می‌شود. برداشت محصول با دست و توسط کارگران بومی هر منطقه انجام می‌شود.

وقتی دل یک گیلاس رسیده شکافته می‌شود به دو دانه کوچک سبز رنگ بر می‌خوریم که همان دانه‌های قهوه هستند. دانه درون چند لایه در داخل گیلاس قرار گرفته، که از داخل به بیرون عبارتند از: یک پوسته نازک نقره ای، یک پوسته کاغذی محافظ به نام پکتین، یک لایه گوشتی به نام پالپ، و پوسته خارجی که ظاهر بیرونی گیلاس را تشکیل می‌دهد.

جداسازی و خشک کردن دانه‌ها

برای جدا کردن دانه‌های قهوه از گیلاس‌ها از دو روش خشک و تر استفاده می‌شود.

روش خشک: در این روش گیلاس‌ها را بعد از چیدن، شسته و در آفتاب پهن می‌کنند تا رطوبت شان از بین برود و مرتبا آن‌ها را با دست زیر و رو می‌کنند که همه گیلاس‌ها کاملا خشک شوند تا جایی که دانه از پوسته جدا شود.

روش تر: در این روش گیلاس‌ها را در دستگاهی که مخصوص جدا کردن پوسته از دانه است می‌ریزند تا عمل جدا سازی انجام شود، سپس دانه‌های جدا شده را می‌شویند تا پوسته‌های زائد چسبیده به آن نیز جدا شوند. سپس دانه‌ها تحت عملیات تخمیر قرار گرفته و کاملا از گوشت جدا می‌شوند.

بعد از این مرحله دانه‌ها را غربال کرده و آن‌هایی را که صدمه دیده یا آفت زده شدن جدا می‌کند و در نهایت دانه‌های سبز و سالم قهوه آماده رفتن به مرحله رست roast می‌شوند.

بوم شناسی گیاه قهوه

گیاه قهوه بومی مناطق گرمسیری است. این گیاه از آفریقا به سایر نقاط جهان رفته و اکنون بیشتر از ۷۰ کشور جهان آن را کشت می‌کنند که می‌توان از مناطق استوایی آمریکا، جنوب شرقی آسیا، و هند نام برد.

کارشناسان تخمین می‌زنند بین ۲۵ تا ۱۰۰ گونه گیاه قهوه وجود دارد، که دانه قهوه از آن‌ها به دست می‌آید اما دو نوع تجاری آن یعنی عربیکا و روبوستا بیشتر کشت می‌شود.

گیاه عربیکا

مورد توجه‌ترین گونه، عربیکا است. این گیاه بومی ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی، فلات بوما در جنوب شرقی سودان و شمال کنیا می‌باشد و هم اکنون در سراسر آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی و آسیا از نظر تجاری مورد کشت است. کشور برزیل بزرگترین تولید کننده قهوه عربیکا در جهان است.

گیاه روبوستا

روبوستا نوع دوم گیاه قهوه شناخته شده در جهان است. این گیاه بومی نواحی غربی و مرکزی زیر صحرای آفریقا از گینه تا اوگاندا و سودان جنوبی محسوب می‌شود. قهوه روبوستا اکنون در بخشی از آسیای جنوب شرقی از جمله اندونزی و ویتنام کشت می‌شود. ویتنام شناخته شده ترین کشور تولید کننده روبوستا در جهان است.

رست کردن قهوه (roast)

برای اینکه دانه‌های سبز رنگ قهوه‌ای آماده مصرف شوند حتماً باید برشته شوند. برشته کردن یا رست کردن در واقع همان بو دادن دانه‌های قهوه است که بر اساس نیاز و طعم دلخواه، منشا دانه، نوع دانه و روش پردازش، درجات آن متفاوت است.

در این مرحله دانه‌های سبز رنگ در دمای بالا به صورت انبوه حرارت می‌بیند. در کیفیت فرآیند رست کردن، دو فاکتور درجه حرارت و زمان بسیار تعیین کننده است.

عملیات رست کردن در کارخانه و با حساسیت بالا به طور تخصصی انجام می‌شود. طی عملیات رست دانه‌های قهوه از لحاظ فیزیکی و شیمیایی دچار دگرگونی شده و رنگ آنها از دانه‌های سبز به زرد، دارچینی کم رنگ، قهوه‌ای، قهوه‌ای تیره و سیاه تغییر می‌کند.

محل زندگی در میزان رست موردنظر تاثیر گذار است، مثلاً ساکنین غرب آمریکا درجه رست تیره تری را نسبت به ساکنین شرق آمریکا می‌پسندند.

یا اینکه اروپاییان رست‌های تیره را بسیار دوست می‌دارند، تا جایی که نام برخی کشورها در درجه بندی تیره روز به کار می‌رود مثلاً رست فرانسوی french roast یا رست ایتالیایی italian roast.

کافئین موجود در قهوه نیز بسته به شدت درجه رست کاهش می‌یابد یعنی هرچه تیره تر باشد کافئین آن کمتر است.

انواع درجات رست قهوه (roast)

دانه‌های قهوه در یک فرایند رست ۱۳ دقیقه‌ای با دمای بین ۱۳۰ تا ۲۶۰ درجه در چهار درجه برشته کردن روشن، متوسط، متوسط تیره و تیره بسته به نیاز و گونه دانه‌ها رست می‌گردند.

برشته کردن روشن light roast: در این درجه از برشته کردن دما بین ۱۹۶ تا ۲۰۵ درجه سانتی‌گراد قرار دارد. رنگدانه‌ها به رنگ قهوه‌ای روشن است و روغنی روی سطح دانه‌ها مشاهده نمی‌شود. میزان کافئین از سایر درجات رست بیشتر است و عطر و طعم دانه بیشتر حفظ می‌شود.

از نام‌های دیگر این درجه برشته کردن می‌توان به light city, half city, cinnamon roast اشاره کرد.

برشته کردن متوسط medium roast: در این درجه دمای رست بین ۲۱۰ تا ۲۱۹ درجه سانتی‌گراد است و رنگ قهوه کمی پررنگ تر از درجه قبلی است اما هنوز هم روغنی روی دانه‌های قهوه به چشم می‌خورد کافئین این درجه نیز از درجات تیره تر بیشتر است.

این درجه از رست را با نام‌های regular roast, american roast, city roast, breakfast roast, نیز می‌شناسند.

برشته کردن تیره متوسط medium dark roast: در این مرحله دانه‌ها در دمای ۲۲۵ تا ۲۳۰ درجه سانتیگراد رست می‌شوند، و کم کم دانه‌ها روغنی شده و طعم آن‌ها به تلخی می‌گراید.

برشتگی تیره dark roast: درجه حرارت بین ۲۴۰ تا ۲۴۵ درجه سانتی‌گراد است، در این درجه دانه قهوه شکلاتی تیره یا حتی سیاهرنگ می‌شود سطح دانه‌ها کاملاً روغنی است، کافئین کمتر از درجات دیگر و تلخی بسیار بیشتر است.

از آن جایی که این درجه با دمای بالا انجام می‌شود بسیار مرحله حساسی است. در این درجه بیشتر نام‌های اروپایی به چشم می‌خورد.

French roast, italian roast, espresso roast, continental roast, new orlean roast, spanish roast.

تفاوت دانه‌ها در درجات رست roast

• رست روشن اسیدیته بیشتری داشته و عطر و طعم اولیه قهوه بیشتر حفظ می‌شود .
• رست روشن خشک تر و رست تیره روغنی‌تر است.
• با افزایش درجه حرارت میزان کافئین کاهش می‌یابد.
• با افزایش درجه حرارت طعم اصلی قهوه کمتر شده و طعم آن به سمت درجه رست می‌رود.
• هرچه رست بیشتر شود دانه سبک تر و درشت تر خواهد بود.

انواع قهوه

انواع قهوه را می‌توان بر دو اساس تقسیم بندی کرد.

بر اساس نژاد گیاه

• قهوه عربیکا
• قهوه ربوستا
• قهوه لیبریکا
• قهوه اکسلسا

براساس روش تهیه

• قهوه ترک
• قهوه فرانسه
• قهوه اسپرسو
• قهوه فوری
• قهوه دمی

قهوه عربیکا coffee arabica

عربیکا بیشترین میزان تولید قهوه دنیا، چیزی حدود ۶۰ درصد را به خود اختصاص داده و افراد بی شماری از سرتاسر جهان به این نوع از قهوه علاقه‌مند هستند، به شکلی که می‌توان گفت محبوب تربن قهوه دنیا است.

گیاه قهوه عربیکا در مناطق پر باران کوهستانی و بلند با ارتفاع ۸۰۰ تا ۲۰۰۰ متر از سطح زمین کاشته می‌شود. این درختان در سایه رشد می‌کنند و ارتفاع گونه‌های تجاری آنها حدود ۲ و نیم تا ۴ و نیم متر است که برداشت محصول از آنها آسان تر باشد.

دانه‌های درخت عربیکا از کیفیت و قیمت بالایی برخوردار است. این دانه‌ها بیضی شکل بوده وروشن هستند، در وسطشان انحنای s مانندی دیده می‌شود و خیلی متقارن و منظم دیده نمی‌شوند.

دانه‌های عربیکا بین ۸ تا ۱/۵ درصد کافئین دارند. این دانه‌ها تقریبا چربی (۶۰درصد) و قند (دوبرابر دیگر انواع) بالایی دارند، و طعم شیرین تری دارد.

خاستگاه این درخت کوه‌های یمن، اتیوپی، و سودان بوده، اما امروزه مرغوب ترین قهوه عربیکا مربوط به برزیل، جامائیکا، کلمبیا، کاستاریکا، کنیا، آنتیگوا، و گواتمالا است. در حال حاضر برزیل بزرگترین تولید کننده قهوه عربیکا در جهان است.

قهوه روبوستا coffee robusta/coffee canephora

این نوع از قهوه تلخ تقریباً ۴۰ درصد قهوه تولیدی جهان را شامل می‌شود. گیاه قهوه روبوستا بومی مناطق اتیوپی است و در آفریقای غربی و مرکزی از لیبریا تانزانیا و جنوب آنگولا به خوبی رشد می‌کند.

پرورش روبوستا بسیار آسان است زیرا در مقابل نفوذ حشرات و آفات گیاه مقاوم تری است. این گونه در مناطق پست و دشت‌ها با ارتفاع ۸۰۰ تا ۹۰۰ متر از زمین کاشته می‌شود.

در آب و هوای گرم با بارش کم و در نور خورشید رشد خوبی داشته و نسبت به شرایط محیط بسیار مقاوم است. دانه‌های روبوستا کوچک بوده و بافت صافی دارند اما کیفیت آنها از دانه‌های عربیکا کمتر است.

این نوع بسیار کمتر کاشته می‌شود چون طرفداران کمتری در دنیا دارد. دانه‌های روبوستا تقریباً کافئین بالایی دارند (بین۴ تا ۲/۷ درصد)، و بیشتر مناسب تهیه انواع قهوه‌های فوری و اسپرسو می‌باشند.

برای کسانی که علاقه مند به طعم‌های تلخ هستند روبوستا بهترین گزینه است.

قهوه لیبریکا liberica و اکسلسا exelsa

دو نوع قهوه که در مزار فیلیپین کشت می‌شوند درصد بسیار کمی از قهوه جهان (حدود ۷ درصد) را پوشش می‌دهند، بومی مناطق مرکزی و غربی آفریقا از لیبریا تا اوگاندا هستند اما اکنون در آسیا نیز کشت می‌شود و در حال حاضر از تولیدات اصلی کشور فیلیپین است.

علاوه بر فیلیپین در مناطق آمریکای مرکزی مالزی برزیل ونزوئلا هند غربی هم رشد خوبی دارند. قهوه لیبریکا عطر و طعم خاصی دارد و پس از رست‌کردن رایحه دودی یا اسموکی تراوش می‌کند.

برخی اکسلسا را زیر مجموعه لیبریکا به حساب می‌آورند اما امروزه تفاوت‌هایی در آنها شناخته شده است. درخت اکسلسا تا ۲۵ متر ارتفاع دارد و دانه هایش همچون لیبریکا بزرگ و نامتقارن است و عطر و طعم دودی دارد.

دانه این‌گونه عطر و طعم خاصی دارد و پس از رست‌کردن رایحه دودی یا اسموکی دارد

تفاوت قهوه عربیکا و روبوستا

• قهوه عربیکا از کیفیت بیشتری نسبت به روبوستا برخوردار است.
• قهوه روبوستا تلخ تر از قهوه عربیکا است.
• میزان کافئین قهوه روبوستا بیشتر است.
• دانه‌های قهوه روبوستا کوچک تر و منظم تر از قهوه عربیکا است.
• پرورش گیاه روبوستا از عربیکا آسانتر است.
• گیاه روبوستا از عربیکا مقاوم تر است.
• دانه عربیکا چرب تر است و این روی طعم قهوه تاثیر خوبی دارد.
• از آن جایی که پرورش عربیکا دشوارتر و پرهزینه تر است و شرایط آب و هوایی خاصی را می‌طلبد، قیمت آن نیز بیشتر از قهوه روبوستا است.
• آنتی اکسیدان موجود در دانه‌های روبوستا (۷ تا۱۰درصد) نسبت به عربیکا (۵/۵ تا ۸ درصد) بیشتر است.

درست است که عربیکا بین مردم دنیا بسیار محبوب واقع شده اما روبوستا نیز جایگاه خود را در مصرف قهوه جهان حفظ کرده است.

استفاده از این دو نوع کاملا سلیقه‌ای بوده و به مزاج مصرف کننده بستگی دارد البته امروزه مصرف ترکیبی این دو نوع قهوه (اسپرسو) بسیار متداول است.

قهوه ترک/خاورمیانه‌ای

از دانه‌های عربیکا تهیه شده، بنابراین قهوه پرکافئینی به حساب نمی‌آید. نحوه آسیاب قهوه ترک به شکل کاملاً پودری و بسیار نرم انجام می‌شود.

درجه رست آن روشن است. برای درست کردن آن می‌توانید از قهوه جوش دستی یا جذوه استفاده کنید.

مصرف قهوه ترک در خاورمیانه و شمال آفریقا بسیار مرسوم است.

قهوه فرانسه

نوع دانه قهوه در تهیه قهوه فرانسه به خودتان بستگی دارد می‌توانید از هر دو نوع قهوه عربیکا و روبوستا استفاده کنید. دانه‌ها در قهوه فرانسه به نسبت قهوه ترک باید کمی درشت تر و زبرتر آسیاب شوند. درجه رست قهوه فرانسه باید متوسط تیره باشد.

برای تهیه این نوشیدنی می‌توانید است دستگاه قهوه‌ساز یا فرنچ پرس استفاده کنید.

قهوه اسپرسو

تلخ ترین و خالص ترین نوع قهوه است روش تهیه آن ابداع ایتالیایی‌ها بوده و امروزه بسیار محبوب است.

همانطور که قبلاً اشاره شد اسپرسو از ترکیب دو قهوه عربیکا و روبوستا تهیه می‌شود که میزان استفاده از هر یک در ترکیب اسپرسو بستگی به سلیقه و ذائقه مصرف‌کننده دارد.

از نظر ویژگی آسیاب کردن، بافت قهوه اسپرسو باید حد وسطی بین قهوه ترک و فرانسه باشد، یعنی نه به نرمی ترک و نه به درشتی و زبری قهوه فرانسه شود.

پودر نهایی اسپرسو باید چیزی شبیه به ترکیب نمک باشد. میزان رست آن تیره یا متوسط است. اسپرسو به وسیله دستگاه اسپرسو ساز یا موکاپات تهیه می‌شود.

اگر در نوشیدن قهوه تازه کار هستید پیشنهاد می‌کنیم با اسپرسو شروع کنید زیرا خوردن یک شات خالص از این قهوه کار آسانی نیست. می‌توانید با انواع ملایم تر آن شروع کنید که از ترکیب اسپرسو با آب جوش یا شیر و خامه تهیه می‌شود و نسبت به اسپرسو خالص غلظت کمتری دارند.

اسپرسو در کافه‌ها و کافی شاپ‌ها در شکل‌ها و انواع گوناگونی سرو می‌شود.

در ادامه مطلب به چند نوع از پرفروش ترین نوشیدنی‌ها از انواع اسپرسو می‌پردازیم.

قهوه فوری

حتماً بارها نام نسکافه یا کافی میکس به گوشتان خورده است، به این‌ها در اصطلاح قهوه‌ فوری گفته می‌شود.

دانه قهوه دارای فیبر نامحلول است، یعنی وقتی دانه را آسیاب کرده و در آب می‌جوشانند، فیبر آن رسوب کرده و رنگ آن در داخل آب داغ حل می‌شود. در قهوه فوری با استفاده از تکنولوژی صنعت قهوه این رسوبات را حذف و محلول باقیمانده را طی فرآیندی پیچیده تبخیر، خشک و آسیاب می‌کنند و در نتیجه قهوه فوری تولید می‌شود که به راحتی با مخلوط کردن آن با آب جوش یا شیر گرم یک نوشیدنی خوشمزه، مطبوع و سریع به دست می‌آید.

در فرایند فراوری آن‌ها پروتئین‌های موجود در قهوه به گلوتن تبدیل می‌شوند. از این رو افرادی که به گلوتن حساسیت دارند با مصرف آن دچار مشکلات گوارشی می‌شوند.

بنابراین در موقع خرید دقت کنید روی بسته‌بندی قهوه‌های فوری عبارت بدون گلوتن درج شده باشد. قهوه‌های فوری امروزه با ترکیب‌های مختلف و متنوع در بازار عرضه می‌شوند.

کافئین موجود در قهوه فوری از کافئین قهوه‌ معمولی کمتر است. دو فنجان قنسکافه کافئینی معادل با یک فنجان قهوه معمولی دارد.

قهوه قطره‌ای یا فیلتری

در این نوع از تهیه کردن قهوه می‌توانید از هر نوع قهوه‌ای به دلخواه استفاده کنید.

قهوه در این مورد تقریباً کمی درشت تر از قهوه فرانسه آسیاب می‌شود. تهیه این نوع قهوه راحت است و برای آن از دستگاه‌های مخصوصی به نام سایفون، کیمیکس، و pour over استفاده می‌شود. یک فنجان قهوه دمی از یک شات اسپرسو پرکافئین تر و البته تلخ تر است.

انواع اسپرسو

اسپرسو دوپینو doppino/اسپرسو دوبل double

در زبان ایتالیایی دوبل به معنی دو برابر است. یعنی حجم این اسپرسو دو برابر اسپرسو سینگل یا اسپرسو تک شات است.

بسیاری از قهوه نوش‌های آن حرفه‌ای به این نوع از مشتقات اسپرسو بسیار علاقه مندند.

شما در حالت معمولی با ریختن ۷ گرم پودر اسپرسو در فیلتر دستگاه یک شات اسپرسو با حجم ۲۵ تا ۳۰ میلی لیتر دریافت می‌کنید که در اسپرسو دوبل این میزان را دو برابر کرده و با ریختن ۱۴ گرم پودر قهوه ۵۰ تا ۶۰ میلی لیتر قهوه اسپرسو دریافت می‌کنید.

فراموش نکنید برای تهیه اسپرسو دوبل از فیلتر با سبد بزرگ‌تر استفاده کنید.

اسپرسو لانگو lango

لانگو کلمه ایتالیایی و به معنی طولانی است.

از قهوه اسپرسو تلخ تر اما ضعیف‌تر است و تفاوت آن با اسپرسو در روش و زمان تهیه آن است. روش درست کردن اسپرسو لانگو با تغییر در میزان آب مورد استفاده متفاوت می‌شود.

در این روش مقدار طبیعی آب را به ازای هر ۷ گرم قهوه دو برابر (حدود ۵۰ میلی لیتر) می‌کنیم. این افزایش مقدار آب باعث می‌شود که زمان استخراج طولانی تر شده و در نتیجه تلخی بیشتری نیز همراه آن باشد.

شاید در اینجا این سوال پیش بیاید که چرا با وجود افزایش مقدار آب، قهوه به دست آمده تلخ تر است؟

لازم به توضیح است که آب بیشتر باعث می‌شود که در زمان استخراج، که طبیعتاً طولانی‌تر خواهد بود. اجزایی از قهوه استخراج شوند که قابل حل نیستند پس هرچه عبور آب از میان قهوه بیشتر باشد نتیجه نهایی تلخ‌تر، پرآب تر و طعم و قدرت ضعیف‌تر است.

برعکس اگر از آبی کمتر از حد معمول استفاده شود نتیجه یک شات قهوه غلیظ تر غنی تر و خوش طعم تر با تلخی کمتر خواهد بود. بنابراین لانگو با دو برابر کردن آب دو برابر قوی تر نخواهد شد بلکه نصف قدرت اسپرسو معمولی را خواهد داشت.

امریکانو

اسپرسو امریکانو به تهیه قهوه اسپرسو به روش آمریکایی گفته می‌شود.

در این روش یک شات قهوه اسپرسو را عصاره گیری کرده و ۱۸۰ میلی لیتر آب داغ به آن اضافه می‌نمایند. با اضافه کردن آب اسپرسو تضعیف می‌شود و در نتیجه یک نوشیدنی لا حجم بیشتری قهوه و البته با طعم اسپرسو درست می‌شود.

اسپرسو ریستریتو

کلمه ایتالیایی ریستریتو به معنی محدود است.

یعنی در این نوع از اسپرسو میزان قهوه درون شات معمولاً محدود و کمتر می‌شود، و ماجرا کاملا برعکس اسپرسو لانگو است. یعنی میزان آب در این قهوه نصف آب برای تهیه یک شات معمولی (حدود ۱۵ میلی لیتر) استفاده می‌شود و نهایتا نوشیدنی کمتری نیز به دست می‌آید.

البته می‌توان به دلیل حجم کم ریستریتو موقع سفارش یک ریستریتو دوبل سفارش داد. این قهوه از آن جایی که زمان کمتری با آب گرم در تماس بوده طعم بیشتر و شیرین تری دارد.

قهوه ریسترتو از نظر میزان پودر قهوه استفاده شده برای یک شات، فشار آب و دمای آب، کاملاً شبیه به اسپرسو است و تنها تفاوت در میزان آب استفاده شده می‌باشد.

در صورتی که تمایل به نوشیدن نوشیدنی‌ای شبیه به اسپرسو و اما شیرین‌تر دارید ریستریتو می‌تواند بهترین انتخاب برایتان باشد.

اسپرسو ماکیاتو

ماکیاتو در زبان ایتالیایی به معنی لکه دار کردن است و نام گذاری این قهوه نیز به دلیل قرار گرفتن لکه فوم شیر، بر روی فنجان قهوه اسپرسو است که به آرامی و با قاشق چای‌خوری گذاشته می‌شود.

این میزان از کف شیر فقط برای برداشتن طعم اولیه اسپرسو است و هدف درست کردن یک نوشیدنی با شیر فراوان نیست اما برخی به دلخواه ترکیب اصلی را تغییر داده و شیر هم اضافه می‌کنند.

یکی از نوشیدنی‌های گرم که بر پایه اسپرسو درست می‌شود و در منوی نوشیدنی‌های قهوه با شیر قرار می‌گیرد ماکیاتو است. این نوع قهوه خود به دو دسته اسپرسو ماکیاتو و اسپرسو لاته ماکیاتو تقسیم‌ می‌شود.

طعم این نوشیدنی چیزی بین طعم اسپرسو و کاپوچینو است. قهوه‌ای غلیظ، کم حجم، و تلخ است که نسبت به اسپرسو طعم ملایم تری دارد، اما شیر استفاده شده در آن به اندازه کاپوچینو نیست و نسبت به کاپوچینو نوشیدنی سنگین تری است.

اسپرسو لاته ماکیاتو

ماهیت این نوشیدنی بسیار خوش طعم ایتالیایی بوده، بر پایه اسپرسو و در دسته نوشیدنی‌های با شیر قرار می‌گیرد.

این نوشیدنی ترکیبی از اسپرسو شیر فوم گرفته شده و فوم شیر است. کاملا شبیه به اسپرسو ماکیاتو بوده با تفاوت در استفاده از شیر بیشتر.

در این نوشیدنی ابتدا شیر جوشیده که مقدارش بیشتر از اسپرسو است را داخل لیوان شیشه‌ای‌ای ریخته سپس کف شیر را به آرامی روی سطح شیر میریزند و در آخر اسپرسو به آرامی به آن اضافه می‌شود.

این قهوه خوش طعم و ملایم را می‌توانید با انواع شکلات و کوکی سرو نمایید. برای اینکه از زیبایی تقسیم رنگ سفید و قهوه‌ای شیر و نسکافه لذت ببرید می‌توانید از لیوان‌های بلند و شیشه‌ای استفاده کنید.

می توانید تصور کنید که وقتی در حال خوردن کف شیر هستید بوی قهوه مشامتان را پر کرده و سپس به طعم تازه و متفاوتی از شیر می‌رسید.

کافی لاته

لاته در زبان ایتالیایی به معنی شیر است و کافی لاته نوشیدنی از ترکیب قهوه و شیر.

این نوشیدنی خوشمزه بر پایه اسپرسو و ترکیب آن با شیر فرم گرفته شده درست می‌شود. کافی لاته نوشیدنی‌ای سبک و با مقدار کمی اسپرسو تهیه می‌شود دارای طعمی غلیظ، عطری تند و بافتی بسیار نرم است.

لاته تقریباً نوشیدنی سنگینی محسوب می‌شود.

بافت فوم شیر در این قهوه بسیار مهم است زیرا بادی (حس دهانی) متفاوتی ایجاد می‌کند و علاوه بر آن از بافت آن برای طراحی روی فنجان که توسط هنر طراحی با شیر art latte انجام می‌شود و به نوشیدنی ظاهری بسیار زیباتر می‌بخشد. در تهیه این نوشیدنی میزان شیر استفاده شده تقریبا ۲/۵ برابر میزان قهوه است.

برای درست کردن این نوشیدنی ابتدا قهوه اسپرسو را داخل فنجان ریخته و سپس شیر فرم گرفته شده داغ روی آن ریخته می‌شود و در آخر یک لایه نازک از کف شیر روی فنجان قرار می‌گیرد.

تفاوت لاته با کاپوچینو

تفاوت لاته با کاپوچینو در میزان شیر استفاده شده است که در لاته مقدار شیر بیشتر از قهوه بوده اما در کاپوچینو نسبت‌ها تقریباً برابر است. میزان کف شیر استفاده شده در لاته کمتر از کاپوچینو است.

کافی موکا

این نوشیدنی در بین علاقه مندان به شکلات بسیار محبوب است و بر پایه اسپرسو تهیه می‌شود. این نوشیدنی خوشمزه از ترکیب اسپرسو، شکلات(سفید، شیری و یا شکلات تلخ)، شیر فوم گرفته شده، فوم شیر یا خامه تهیه می‌شود. همچنین می‌توان از انواع سس و سیر و بهای شکلات نیز استفاده کرد.

برای روی فنجان نیز می‌توان از خامه و پودر کاکائو یا پودر شکلات استفاده کرد.

ابتدا سس شکلات یا شکلات گرم شده داخل لیوان ریخته می‌شود سپس اسپرسو روی آن قرار می‌گیرد و بعد از آن شیر جوشیده شده به آرامی به ترکیب اضافه می‌شود و در آخر می‌توان از فوم شیر و خامه زده شده استفاده کرد.

تفاوت موکا و لاته

تفاوت در ترکیب نوشیدنی هاست در لاته از اسپرسو، شیر فوم گرفته شده و فوم‌شیر استفاده می‌شود اما در موکا ترکیبات شکلات، اسپرسو شیر فوم گرفته شده، فوم شیر و خامه است.

اسپرسو کوبانو

این قهوه به نام قهوه کوبایی معروف است نوشیدنی ساده و خوشمزه که در اصل همان اسپرسو است که ریشه کوبایی دارد. در قهوه کوبایی اسپرسو با شکر قهوه‌ای تهیه می‌شود.

اضافه کردن شکر قهوه‌ای باعث شیرین تر شدن اسپرسو شده و همچنین سبب به وجود آمدن خامه کرم رنگی در سطح فنجان نوشیدنی می‌شود که به آن اسپوما spuma گفته می‌شود.

در تهیه این نوشیدنی از هر نوع دانه قهوه با درجه رست متوسط تا تیره می‌توان استفاده کرد.

برای تهیه این نوشیدنی شکر را داخل فنجان جداگانه با مقدار خیلی کم قهوه اسپرسو ترکیب کرده و آن قدر هم می‌زنند (۲تا۳دقیقه) تا غلیظ شده و بافتی کرم شکل پیدا کند.

سپس این ترکیب به فنجان اصلی قهوه اضافه و هم زده می‌شود تا اسپوما روی سطح قهوه بیاید.

اگر میزان شکر قهوه‌ای استفاده شده در قهوه کوبانو به اندازه یک تا یک و نیم قاشق غذاخوری باشد طعم آن شبیه به نوع سرو شده اصلی در کوبا خواهد شد با شیرینی بیشتر، اسپومای عمیق تر و رنگ قهوه‌ای روشن‌تر.

کاپوچینو

کاپوچینو نوشیدنی با اصالت ایتالیایی و بر پایه اسپرسو با ترکیب شیر فوم گرفته شده و فوم شیر به نسبت مساوی تهیه می‌شود.

این نوشیدنی در ایتالیا و سرتاسر قاره اروپا و آمریکای جنوبی بسیار محبوب بوده و اکثراً مردم آنجا روز را با کاپوچینو آغاز می‌کنند. آن‌ها کاپوچینو تا ساعت ۱۱ صبح مصرف می‌کنند چون دارای شیر بوده و نوشیدنی سنگینی به حساب می‌آید.

کاپوچینو به طور سنتی یک نوشیدنی کوچک با یک لایه ضخیم فوم شیر ( بیشتر از یک سانتی‌متر) روی فنجان سرو می‌شود.

فنجان سرو کاپوچینو از لاته کوچک‌تر است. اندازه فنجان در به تعادل رسیدن طعم کاپوچینو بسیار موثر است.

استاندارد اندازه فنجان کاپوچینو ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلی‌لیتر است. برای تهیه کاپوچینو ابتدا یک سوم فنجان با قهوه پر می‌شود سپس شیر فوم گرفته شده به همان نسبت آرام و با قاشق چای‌خوری به قهوه اضافه می‌شود و بعد ۱/۳ باقیمانده حجم فنجان با کف شیر پر خواهد شد.

برای تزئین می‌تواند پودر کاکائو یا پودر دارچین استفاده کرد. در زمان مصرف کاپوچینو نیز ابتدا کف شیر روی فنجان با قاشق چای خوری میل می‌شود و سپس کاپوچینو را هم زده و می‌نوشند.

قهوه فلت وایت

نوشیدنی فلت وایت را می‌توان یک کاپوچینو بدون فوم شیر تصور کرد. این نوشیدنی هیچ نوع لایه ضخیم یا حجمی از فوم شیر بر روی سطح خود ندارد و به همین دلیل نام فلت به معنی صاف روی آن گذاشته شده است.

شاید تصور کنید که فلت وایت با لاته تفاوتی ندارد اما تفاوت در این است که در قهوه فلت وایت فقط از شیر استفاده می‌شود و فوم شیر کاربردی ندارد.

مقدار شیر در این نوشیدنی تقریباً دو برابر قهوه است. برای درست کردن فلت وایت اسپرسو را داخل فنجان ریخته تا جایی که یک سوم حجم فنجان را پر کند، سپس شیر فرم گرفته شده بدون کف به آرامی به اسپرسو در فنجان اضافه خواهد شد.

فواید مصرف قهوه

قهوه بعد از آب سالم ترین نوشیدنی در جهان شناخته شده است. دارای ویتامین‌ها و مواد مغذی بسیاری است که برای بهبود عملکردهای فیزیکی و ذهنی بدن بسیار مفید و ضروری است.

در ادامه مطلب به فواید بی‌شمار مصرف این نوشیدنی اشاره خواهیم کرد:

افزایش انرژی و هوشیاری

کافئین موجود در قهوه یک ماده محرک است، که پس از مصرف قهوه توسط خون جذب شده و به مغز می‌رسد و مانع انتقال دهنده آدنوزین خواهد شد و سطح ترشح نوراپی نفرین و دوپامین را افزایش داده که به تبع آن فعالیت سلول‌های عصبی نیز افزایش پیدا می‌کند و باعث می‌شود که ما احساس نشاط کرده و تمرکز بیشتری روی یادگیری، ادراک و حافظه مان داشته باشیم.

مصرف قهوه می‌تواند عملکرد مغز ما را در بخش‌های خلق و خو حافظه واکنش‌های عمومی بدن به محیط و عملکردهای شناختی بهبود بخشد.

بهبود عملکرد فیزیکی

کافئین با شکستن سلول‌های چربی و تبدیل اسیدهای چرب آزاد بدن به سوخت برای فعالیت‌های مغزی و سیستم عصبی و فعالیت‌های بدنی باعث بهبود عملکرد فیزیکی بدن می‌شود.

اثر چربی سوزی

کافئین با تحریک سلول‌های چربی و تبدیل آنها به سوخت برای بدن میزان سوخت و ساز را تا حد قابل توجهی افزایش داده و باعث کاهش وزن می‌شود.

کافئین می‌تواند متابولیسم بدن را ۳ تا ۷ درصد افزایش دهد. اگر توجه کرده باشید تقریباً تمام مکمل‌های چربی سوز موجود در بازار کافی ندارند.

همچنین منیزیم و پتاسیم موجود در قهوه به بدن در استفاده از انسولین کمک کرده و قند خون را تنظیم می‌کند و میل به خوردن غذاهای شیرین و میان وعده‌ها را کاهش می‌دهد و از این طریق می‌تواند به کم کردن وزن کمک کند.

سرشار از مواد مغذی

بسیاری از مواد مغذی موجود در دانه قهوه به فنجان قهوه دم کرده شما راه پیدا می‌کنند. قهوه بسیاری از مواد مغذی لازم برای بدن را دارد.

یک فنجان قهوه حاوی انواع ویتامین ب ۲ به ۵ به ۳ پتاسیم منگنز منیزیم است. اگر شخصی روزانه ۲ الی ۳ فنجان قهوه بنوشد مقادیر زیادی از این مواد موثر را دریافت می‌کند.

کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2

اختلال کمبود انسولین تولید شده توسط بدن را دیابت می‌نامند که در آن قند موجود در بدن مصرف نشده جمع می‌شود و ایجاد مشکلاتی برای بدن خواهد کرد، یا این که بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهد.

این بیماری امروزه مشکل بسیاری از مردم جهان است. طبق تحقیقات انجام شده کسانی که روزانه یک فنجان قهوه می‌نوشند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در آن‌ها ۷ درصد کاهش می‌یابد و در کسانی که بیشتر قهوه مصرف می‌کنند این درصد به ۲۳ تا ۵۰ درصد می‌رسد.

کافئین میزان حساسیت بدن به انسولین را کاهش داده و مقاومت گلوکز را می‌شکند و با آزاد کردن قند آن را به مصرف بدن می‌رساند.

ضد آلزایمر و زوال عقل

بیماری آلزایمر یکی از رایج ترین اختلالات سیستم اعصاب در سنین بالای ۶۵ سال است.

متاسفانه این بیماری درمان مشخصی ندارد و بهترین راه پیشگیری از ابتلا به آن با ورزش تغذیه سالم و سبک زندگی درست است. مصرف قهوه به دلیل تاثیرات محرکی که بر سیستم عصبی و مغز دارد می‌تواند تا حدی از بروز این بیماری پیشگیری کند.

کاهش خطر ابتلا به پارکینسون

پارکینسون بعد از آلزایمر یکی دیگر از بیماری‌های رایج مربوط به عملکرد مغز است که در اثر مرگ نورون‌های مولد دوپامین به وجود می‌آید، درمان قطعی نداشته و فقط می‌توان از آن پیشگیری کرد.

مطالعات نشان می‌دهد کسانی که قهوه مصرف می‌کنند ۳۲ تا ۶۰ درصد کمتر درگیر این بیماری می‌شوند، زیرا قهوه در بخشی از مغز که تحت تاثیر بیماری پارکینسون است فعالیت می‌کند.

محققان در سال ۲۰۱۷ به این نتیجه رسیدند که حتی در افراد سیگاری که قهوه مصرف می‌کنند نیز خطر پارکینسون کاهش می‌یابد. مصرف قهوه و حتی ممکن است به افراد دارای بیماری پارکینسون کمک کند که حرکات بدن خود را بهتر کنترل کنند.

محافظت از کبد

کبد عضو حیاتی در بدن است و چندین نوع بیماری مانند هپاتیت، کبد چرب و... وجود دارند که کبد را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است بافت کبد را فرسوده کرده و منجر به سیروز کبدی شوند.

مصرف کافئین می‌تواند در مقابل سیروز کبدی (نوعی عفونت مزمن کبد) از کبد محافظت کند. یک پژوهش معتبر در سال ۲۰۱۷ تایید کرد که مصرف هر نوع قهوه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد، بیماری کبد چرب غیر الکلی، و سیروز را کاهش دهد.

ضد افسردگی

افسردگی یک اختلال روحی و روانی است که سطح کیفیت زندگی را کاهش داده و بسیار رنج آور است.

کافئین با تحریک کردن سیستم عصبی مرکزی و تولید انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین دوپامین و نور آدرنالین سطح نشاط و شادی را افزایش داده و مانع از بروز افسردگی می‌شود.

طبق‌ تحقیقات دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۱۱ زنانی که روزانه ۴ فنجان یا بیشتر قهوه می‌خورند ۲۰ درصد کمتر دچار افسردگی می‌شوند. به دنبال کاهش افسردگی کافئین می‌تواند میزان افکار خودکشی در افراد را نیز کاهش دهد‌.

نوشیدنی ضدسرطان

امروزه سرطان‌ها یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر به حساب می‌آیند که با رشد کنترل نشده سلول‌ها در بدن و تجمع آن‌ها به وجود می‌آیند.

به وسیله تحقیقات انجام شده به اثبات رسیده که مصرف قهوه می‌تواند تا ۴۰ درصد خطر سرطان کبد ۲۵ درصد خطر سرطان روده بزرگ ۲۰ درصد خطر سرطان پروستات در آقایان و ۲۵ درصد خطر سرطان آندومتر در خانم‌ها را کاهش دهد.

محافظت از قلب

نوشیدن قهوه می‌تواند از بروز نارسایی‌های قلبی جلوگیری کند. کافئین موجود در قهوه می‌تواند در برابر شرایطی که پلاک‌ها در داخل شریان‌ها درست شده و از جریان طبیعی خون جلوگیری می‌کنند محافظت کند.

تسکین سردرد

در زمان سر درد رگ‌های خونی بزرگ‌تر می‌شوند. کافئین با خاصیت ضد انقباض عروق باعث باریک‌تر شدن آن‌ها و محدود کردن جریان خون در آن‌ها و نهایتاً تسکین سردرد می‌شود.

افزایش طول عمر و کاهش خطر مرگ

با توجه به تاثیر کافئین در بهبود عملکرد‌های بدن و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری‌ها می‌توان آن را در افزایش طول عمر موثر دانست.

مطالعات انجام شده حاکی از آن است که خطر مردم مردان ۲۶ درصد و در زنان ۱۸ تا ۲۴ درصد با مصرف قهوه کاهش یافته است. افراد مبتلا دیابت نوع دوم با مصرف قهوه تا ۳۰ درصد خطر مرگ کمتری داشته اند.

منبع قوی آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند بدن را از رادیکال‌های آزاد (نوعی ماده زائد که بدن به طور طبیعی آن را تولید می‌کند، که سمی بوده و ممکن است باعث التهاباتی در بدن شود) رها می‌کند.

آنتی اکسیدان‌ها برای محافظت از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند.

در سال ۲۰۱۸ پژوهشی انجام شد که طبق آن اعلام کردند که محتوای آنتی اکسیدانی قهوه می‌تواند از بدن در مقابل سندروم متابولیک (مجموعه‌ای از عوامل خطرزای متابولیک است که افراد دچار این حالت میزان خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های مرتبط با رسوب چربی در دیواره سرخرگ‌ها دارند احتمال سکته قلبی و مغزی ابتلا به دیابت نوع دو در افراد مبتلا به سندروم متابولیک بیشتر است) محافظت کند.

تقویت و ترمیم DNA

قهوه با درجه رشد تیره می‌تواند میزان شکسته شدن رشته‌های DNA را که به طور طبیعی ایجاد می‌شود کاهش دهد. این شکستگی‌ها اگر توسط سلول‌های ترمیم کننده بدن ترمیم نشوند می‌تواند منجر به انواع سرطان و تومور شود.

ضد نارسایی‌های صفراوی

در سال ۲۰۱۴ پژوهشگران دریافتند که مصرف قهوه ممکن است از بروز بیماری‌های psc و pbc که از اختلالات شناخته شده مجاری صفراوی هستند تا حدی پیشگیری کند.

مضرات استفاده از قهوه

امروزه با بیشتر شدن مصرف قهوه توسط مردم جهان، اهمیت آن در برنامه غذایی روزانه انسان بیشتر از گذشته است.

در مطالعات سال‌های اخیر از اثرات سوء مصرف قهوه بر بدن، نتایجی به دست آمده که برخی مطالعات ضعیف انجام شده درگذشته را که اعلام کرده بودند بین مصرف کافئین و برخی مشکلات سلامتی مانند سرطان‌های مثانه، لوزالمعده، مری، بیماری‌های قلبی و عروقی ارتباط مستقیمی وجود دارد را رد می‌کنند.

در این باره سابقه بیماری‌های شخصی مصرف کننده‌ی کافئین، میزان مصرف قهوه روزانه و حتی در افراد سیگاری و معتاد، مصرف سیگار الکل و مواد اعتیادآور همراه قهوه می‌تواند قابل بحث باشد.

در سال‌های اخیر سازمان بهداشت جهانی کمیته مشورت دستورالعمل‌های غذایی و صندوق بین‌المللی تحقیقات سرطان جهانی به این نتیجه رسیدند که قهوه را از لیست غذاهای سرطان زا حذف کرده و آن را به عنوان یکی از محافظان بالقوه بدن در مقابل سرطان‌های رحم، کبد و چند نوع دیگر معرفی کنند.

موضوع حائز اهمیت در رابطه با مصرف قهوه مصرف منطقی آن و پرهیز از مصرف بیش از حد معمول آن در طول روز است. تحقیقات گسترده در سال ۲۰۱۷ به این نتیجه رسید که مصرف عادی قهوه در روز به طور کلی برای افراد سالم و بدون حساسیت به کافئین بی خطر است.

بنابراین برای پیشگیری از بروز هر نوع مشکل ناشی از مصرف قهوه باید میزان مصرف را به اندازه ۳ تا ۴ فنجان در روز کاهش داده و از مصرف سیگار پرهیز شود.

برای بهره‌مند شدن از مزایای مصرف قهوه باید از مصرف زیاد آن خودداری کرده و سعی شود تا استفاده از مواد تشکیل دهنده آن مانند شکلات، و طعم دهنده‌ها را کنترل کرده و کاهش داد.

اختلال در خواب

کافئین موجود در قهوه با خنثی کردن تأثیرات آدنوزین( هورمونی است که وظیفه دارد فرد را از احساس خستگی و نیاز به استراحت آگاه کند )

و افزایش سطح آدرنالین، هوشیاری و انرژی بدن حالت اضطراب عصبانیت را در فرد به وجود می‌آورد. مصرف روزانه ۲ هزار میلی‌گرم کافئین می‌تواند احساس اضطراب و عصبانیت را تشدید کرده و آرامش را از فرد بگیرد.

ایجاد اسهال

قهوه خاصیت ضد یبوست دارد یعنی باعث آزاد شدن هورمون گاسترین که افزایش فعالیت روده بزرگ را سبب می‌شود، خواهد شد.

همچنین خود کافئین با افزایش انقباضات روده‌ای حرکت ساده غذا در دستگاه گوارشی عمل دفع را تسریع می‌کند. بنابراین مصرف زیاد از حد قهوه می‌تواند منجر به اسهال شود.

بازگشت اسید معده به مری

طبق تحقیقات انجام شده کافئین باعث حالت استراحت در عضلات مانع شونده از حرکت محتوای معده به سمت مری می‌شود و حالت ترش کردن به فرد دست دهد.

این حالت یکی از نشانه‌های اختلال بازگشت اسید معده به مری است. پس مصرف قهوه روزانه خود را برای پیشگیری از بروز این مشکلات تا حد معمول کاهش دهید.

از آن جایی که قهوه و کافئین به میزان زیادی اسیدی هستند، مصرف آن می‌تواند باعث سوزش قلب، زخم معده و سندروم روده تحریک پذیر شود.

افزایش فشار خون

قهوه فشار خون را بالا می‌برد. اگر چه این میزان افزایش فشار خون جزئی است اما در کسانی که بیماری فشار خون دارند می‌تواند مشکل ساز باشد.

مسمومیت کافئین

زیاده روی در مصرف قهوه می‌تواند منجر به مسمومیت کافئین شود که خطری بسیار جدی برای بدن به حساب آمده و حتی ممکن است منجر به مرگ شود. پس در مصرف قهوه باید منطقی عمل کرد. ( روزانه ۴۰۰ میلی گرم معادل سه الی چهار فنجان)

کم خونی

از آن جایی که قهوه حاوی ماده‌ای به نام تانین می‌باشد مصرف زیاد آن باعث عدم جذب آهن و کلسیم غذا خواهد شد. بنابراین یک تا دو ساعت بعد از غذا از مصرف قهوه خودداری کنید.

افزایش دهنده کلسترول

دانه‌های قهوه حاوی دو ماده cafestol و kahweol است که سطح کلسترول را افزایش می‌دهند. بنابراین کسانی که مشکل کلسترول دارند باید از مصرف قهوه صرف نظر کنند یا اینکه از قهوه فیلتر شده استفاده کنند.

پوکی استخوان

طبق تحقیقات انجام شده افراد خصوصاً زنانی که قهوه زیاد مصرف می‌کنند بیشتر دچار پوکی استخوان می‌شوند البته پوکی استخوان در زنان دلایل شایع ترین نیز دارد.

کسانی که زیاد قهوه مصرف می‌کنند ممکن است دچار افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار شده و در معرض خطر پوکی استخوان باشند. این نکته می‌تواند زنگ هشداری برای افرادی که دچار مشکل کمبود کلسیم هستند، باشد.

ایجاد شب ادراری در کودکان

برخی مطالعات نشان داده که کودکان ۵ تا ۷ ساله‌ای که قهوه مصرف کرده‌اند دچار مشکل شب ادراری شده اند. هرگز به کودکان اجازه مصرف قهوه ندهید.

ایجاد مشکلات دوران بارداری

مطالعات نشان می‌دهد که اگر یک مادر باردار قهوه مصرف کند کافئین موجود در آن از جفت عبور کرده و به جنین می‌رسد، و از آنجایی که متابولیسم بدن کودک در شکم مادر هنوز کامل نشده قادر به متابولیزه کردن کافئین نیست.

همچنین مصرف کافئین می‌تواند فشار خون و ضربان قلب مادر را افزایش دهد که این هر دو، می‌توانند در دوران بارداری برای سلامت مادر و کودک مشکل ساز باشند.

مصرف کافئین در مادر می‌تواند منجر به افزایش دفعات دفع ادرار و در نتیجه کم آبی بدن شود. مصرف قهوه در دوران بارداری ممکن است منجر به سقط، زایمان زودرس و یا وزن کم نوزاد در هنگام تولد شود.

به طور کلی زنان بارداری که سابقه سقط جنین و یا مشکلات دیگری در دوران بارداری قبلشان نداشته اند، در صورتی که هیچ نوع کافئین دیگری مصرف نکنند، می‌توانند روزانه دو فنجان کوچک قهوه کم کافئین استفاده کنند.

لازم به ذکر است قبل از استفاده همین مقدار کافئین نیز حتماً باید با پزشک خود مشورت کنند.

مشکلات سیستم گوارشی

مانند هر نوع ماده غذایی مصرف زیاد قهوه نیز می‌تواند مشکلات خاصی خصوصاً در سیستم گوارشی ایجاد کند.

سنگ کلیه

مصرف زیاد قهوه می‌تواند منجر به افزایش جریان خون شده و فشار خون و استرس کلیه‌ها را افزایش دهد و همچنین مصرف زیاد کافئین با ایجاد سنگ کلیه در ارتباط مستقیم است.

_ تپش قلب

مصرف قهوه با افزایش آدرنالین و گردش فشار خون ممکن است منجر به تپش قلب احساس اضطراب و ترس شود.

نکات مهم در خرید قهوه

علاقه شخصی

اگر به نوع خاصی از قهوه علاقه مند هستید که خرید برای شما کار آسانی است.

هدف از مصرف

• اگر کسی می‌خواهد با نوشیدن قهوه انرژی بگیرد می‌تواند از اسپرسو استفاده کند.
• قهوه فرانسه گزینه خوبی برای نوشیدنی اول صبح است.
• برای گرفتن فال قهوه ترک مناسب است.
• برای استفاده از دستگاه قهوه ساز قهوه فرانسه انتخاب درستی است.
• و برای یک راه ارزان درست کردن قهوه می‌توان با خرید یک مکافات اسپرسو خوبی درست کرد.

میزان کافئین

قهوه‌های تشکیل شده از دانه عربیکا نسبت به قهوه‌هایی که از دانه روبوستا تهیه شده‌اند کافئین کمتری دارند. اغلب افراد از اسپرسو‌ها که قهوه ترکیبی از هر دو دانه‌های عربیکا و روبوستا است به صورت میکس استفاده می‌کنند.

بسته به نیاز و سلیقه شخصی می‌توان میکس‌هایی با درصد‌های متفاوت روبوستا و عربیکا تهیه کرد. برای تهیه این میکس‌ها بهتر است که ویژگی‌های ترکیبات روبوستا و عربیکا را بشناسیم.

• ۱۰۰در صد عربیکا: گران تر، کم کافئین، با مزه ترش
• ۷۰ درصد روبوستا ۳۰درصد عربیکا: کم کافئین تلخ و نسبتاً ترش مزه
• ۵۰ درصد عربیکا ۵۰درصد روبوستا: کافئین متوسط و مزه ملایم. این میزان ترکیب یک قهوه ملایم را تشکیل می‌دهد و حتی می‌توان در هنگام عصر هم از آن استفاده کرد.
• ۳۰ درصد عربیکا ۷۰درصد روبوستا: کافئین زیاد با مزه تلخ محسوس. این میزان ترکیب قهوه پرکافئین است و بهتر از قبل از ظهر مصرف شود.
• ۱۰۰ در صد روبوستا: ارزانتر، پرکافئین تر، بسیار تلخ

نوع آسیاب

اگر قرار است قهوه با دستگاه تهیه شود بهتر است که پودر قهوه‌ای که انتخاب می‌شود نرم تر و لطیف تر باشد و اگر قرار است با موکاپات تهیه شود بهتر است که کمی درشت تر آسیاب شده باشد.

قیمت

قیمت قهوه بستگی به درصد روبوستا یا عربیکا در آن دارد، اگر درجه درصد عربیکا بیشتر باشد قیمت بالاتر و هرچه درصد روبوستا بیشتر باشد قیمت آن کمتر است.

تاریخ رست کردن

در زمان خرید باید به تاریخ برشته کردن قهوه که روی بسته بندی‌ها درج می‌شود بسیار دقت کرد که زمان خیلی زیادی از آن نگذشته باشد.

برای مطمئن بودن از کهنه نبودن قهوه رست شده بهتر است، قهوه را از مغازه‌های تخصصی معتبر یا فروشگاه‌های اینترنتی مربوط به کارخانه‌های شناخته شده و قابل اعتماد خریداری کنید. زیرا آن‌ها همیشه فروش بالایی دارند و قهوه در انبار هایشان تا مرز کهنه‌گی نمی‌ماند.

تاریخ آسیاب کردن

دانه‌های آسیاب شده خیلی زودتر دچار افت کیفیت می‌شوند پس برای اینکه قهوه موقع مصرف، خوش طعم باشد تازگی تاریخ آسیاب مهم است.

بسته‌بندی

از آن جایی که دانه‌ها و پودر قهوه در مجاورت هوا اکسید شده و طعم و بوی خود را از دست می‌دهند بسته بندی آن خیلی مهم است. قهوه باید در هنگام بسته‌بندی کاملا هواگیری شود.

عطر قهوه

قهوه‌ای که اصل نباشد طعم و عطر خوبی ندارد پس باید تا جایی که امکان دارد در هنگام خرید از اصل بودن قهوه مطمئن شد. برخی بسته بندی‌ها این شرایط را فراهم می‌کنند.

کشور تولید کننده

بایددر هنگام خرید به کشور مبدا روی بسته بندی توجه کرد. کیفیت قهوه تولیدی هر منطقه با توجه به تفاوت در ارتفاع، آب و هوا، خاک حاصلخیز، میزان بارندگی و فاصله از خط استوا فرق می‌کند. کشورهایی مثل برزیل، اتیوپی، پرو، مکزیک و ...از برترین تولید کنندگان معتبر قهوه در جهان هستند.

افزودنی ها

یک قهوه خوب و با کیفیت نیاز به افزودنی و طعم دهنده خاصی ندارد.

روغنی نبودن قهوه

اگر دانه‌های قهوه خیلی روغنی باشند یعنی در درجه بالا رست شده اند، و در حین عملیات رست بر اثر گرمای زیاد دی اکسید کربن زیادی تولید و باعث روغنی شدن دانه‌ها شده است که این روغن زیاد به ناچار از منافذ سلول‌های دانه قهوه خارج شده و به سطح نفوذ کرده است که در نتیجه غلظت و چسبندگی دانه‌ها و عطر و طعم شان کمتر و کرمای آن بی کیفیت خواهد بود.

قهوه با کیفیت اگر سرد هم باشد بوی مطبوعی دارد

زمانی که قهوه دم شد می‌توان علاوه بر نوشیدن آن به صورت گرم، یک فنجان سرد نیز از آن میل کرد، که اگر عطر و طعم خوبی داشت می‌تواند نشان‌دهنده کیفیت آن قهوه باشد.

به سفارش فروشنده یا دیگران قهوه نخرید

حتماً باید قبل از خرید در رابطه با ویژگی‌های قهوه و انواع آن اطلاعات کسب کرد تا بتوان قهوه مناسب برای استفاده خرید. و یا اینکه قبل خرید اصلی قهوه مقداری کمی از آن را برای تست تهیه کرد و وقتی که عطر و طعم و غلظت کرم‌های آن تایید شد، خرید اصلی قهوه انجام شود.

خرید به اندازه مصرف

قهوه را باید حداکثر برای مصرف یک ماه تهیه کرد زیرا اگر زیاد بماند برداشته و عطر و طعم آن کاهش می‌یابد. اگر مقدار قهوه خریداری شده زیاد بود حتماً باید آن را در دو ظرف تقسیم کرد و بخش بزرگتری آن را تا زمانی که لازم باشد از نفوذ هوا محفوظ نگه داشت.

از قهوه‌های ترکیبی استفاده کنید

پیشنهاد ما برای خرید قهوه ترکیبی نسبت ۷۰ عربیکا به ۳۰ روبوستا است زیرا این ترکیب بیشتر با ذائقه ایرانی‌ها هماهنگ است.

حد الامکان قهوه آسیاب شده نخرید

در خرید قهوه همیشه اولویت با خرید دانه قهوه است. در این نوع خرید می‌توان قهوه را تازه آسیاب کرد، آسیاب کردن تازه قهوه بسیار طعم و عطر مطبوعی ایجاد می‌کند. بهترین قهوه‌ها هم نمی‌توانند بر کیفیت خوب قهوه تازه آسیاب شده پیشی بگیرند.

درجه رست

این نکته در مصرف قهوه بسیار حائز اهمیت است. قهوه‌هایی که کمتر رست شده اند رنگ روشن تر و طعم ترش تری دارند.

قهوه‌هایی که به طور متوسط بو داده شده‌اند رنگ‌قهوه‌ای دارند سطحشان چرب نیست و طعمش آن به تلخی تمایل دارد و اما در درجه رست زیاد دانه‌ها کمی روغنی هستند و رنگ آنها تیره است و طعم تلخ و شیرینی دارند.

علامت AA

به علامت AA روی بسته قهوه توجه کنید، این علامت روی بسته بندی به این معنی است که پودر قهوه از دانه‌های درشت قهوه تهیه شده است.

برچسب سلامت

اگر قهوه‌ای که خریداری می‌شود خارجی است باید برچسب بهداشت و اگر ایرانی است باید نشان سیب سلامت داشته باشد.

از آن جایی که فاکتور‌های مهم در خرید قهوه اغلب ظاهری هستند بنابراین یا باید آن را دید (شکل و رنگ قهوه، روغنی بودن یا نبودن قهوه و...) یا بویید (بوی کپک، نم زدگی، بوی خاک یا چوب ندهد و... ) و یا چشید (ببش از حد تلخ نباشد، مزه کهنه گی ندهد و... ) که متاسفانه بسته بندی اغلب قهوه‌ها این امکان را نمی‌دهد.

به عنوان نمونه، قهوه‌ی مرغوب و اصیل پس از دم کشیدن دارای رنگ تیره شفاف و تلخ مزه استبی‌کیفیت دارای رنگ روشن کدر است و طعم خاک می‌دهد.

برای تشخیص این موارد در قهوه، به ناچار باید اول قهوه را خرید و در حین استفاده متوجه نقاط ضعف و قوت آن شد. یعنی با تجربه کردن به انتخاب نوع مرغوب با کیفیت و موردپسند ذائقه خود رسید

نکات مهم در مصرف قهوه

با اینکه نوشیدن یک فنجان قهوه گرم و خوش عطر می‌تواند خستگی روزانه ما را کم کرده و حالمان را بهتر کند، اما باید توجه کرد که همین نوشیدنی فرح بخش اگر در زمان نامناسب و یا با مقدار زیادتر از حد معمول مصرف شود می‌تواند برای ما دردسرساز شود. در ادامه به نکاتی جهت مصرف درست قهوه اشاره می‌کنیم.

• اگرچه کافئین از مواد ضروری و مفید در یک برنامه غذایی روزانه به حساب می‌آید ولی داشتن فواید بی شمار آن دلیل خوبی برای مصرف زیاد از حد معمول آن نیست. بهتر است قهوه روزانه ۱ تا ۴ فنجان بیشتر مصرف نشود.
• فرد قبل از مصرف قهوه باید مطمئن شود که به کافئین و عوارض جانبی آن حساسیت ندارد.
• افرادی که دارو مصرف می‌کنند قبل از استفاده از کافئین باید با پزشک خود مشورت کنند. زیرا استفاده از برخی داروها با مصرف کافئین هماهنگی ندارند.
• قهوه را نباید خیلی داغ مصرف کرد.
• قهوه‌های پرکافئین را باید در نیمه‌ی اول روز و قهوه‌های کم کافئین را در نیمه‌ی دوم روز مصرف کرد .
• افرادی که دارای اختلالات خواب و کم خوابی هستند بهتر است قهوه مصرف نکنند. و یا این که بسیار کم (روزانه یک فنجان) مصرف کنند. از آن جایی که کافئین پس از مصرف ۵ تا ۶ ساعت در بدن باقی می‌ماند پس زمان مصرف قهوه باید طوری تنظیم شود که به ساعت خواب نزدیک نباشد .
• قهوه را قبل از زمان مصرف دم نکنید، زیرا اگر بخواهید دوباره آن را گرم کنید طعم آن برمی‌گردد و عطر و بوی اولیه را نخواهد داشت.
• برای پیشگیری از مشکلات معده باید از خوردن قهوه با شکم خالی پرهیز کرد.
• بهترین زمان مصرف کافئین بین ساعت ۹/۳۰ تا ۱۱/۳۰ صبح بوده که میزان کورتیزول بدن پایین است. بین ۱۲ تا ۱ بعد از ظهر و ۱۷/۳۰ تا ۱۸/۳۰ عصر ساعاتی هستند که میزان کورتیزول بالا بوده و نباید هیچ نوع کافئینی مصرف شود.
• قهوه باید ۱ تا ۲ ساعت بعد از غذا مصرف شود.
• ترجیحا افراد دارای مشکلات رفلاکس معده، روده بزرگ، فشار خون بالا، اضطراب هراس و بی قراری، تکرر ادرار، تپش قلب، کم خونی، کلسترول بالا، سنگ کلیه، پوکی استخوان و زنان باردار بهتر است که قهوه مصرف نکنند، یا اینکه قبل از مصرف حتماً با پزشک معالج خود در رابطه با میزان مصرف آن مشورت کنند.
• مصرف قهوه برای کودکان مناسب نیست.

راهنمای خرید و استفاده قهوه ترک

• قهوه ترک از ترکیب دانه‌های عربیکا تهیه شده است، بنابراین قهوه کم کافئینی به حساب آمده و به خریدار قدرت انتخاب زیادی نمی‌دهد.
• ریزترین پودر قهوه، آسیاب قهوه ترک است، که باید به لطافت و نرمی آرد باشد . درجه رست آن روشن است.
• قیمت این قهوه از انواع اسپرسو ارزان تر است، و به علت طعم بی نظیر و روش تهیه‌ی آسان از محبوب ترین قهوه‌های دنیا محسوب می‌شود.
• قهوه ترک بسیار آسان و بدون نیاز به هیچ نوع دستگاه و تجهیزاتی، در یک قهوه جوش معمولی یا جذوه روی حرارت مستقیم تهیه می‌شود.
• برای درست کردن قهوه ترک به ازای هر نفر یک قاشق مرباخوری قهوه و یک فنجان آب سرد را داخل قهوه جوش ریخته و با هم مخلوط می‌کنند. سپس قهوه جوش را روی حرارت می‌گذارند در این زمان کم کم با داغ شدن مایع داخل قهوه جوش قهوه شروع به زدن جوش‌های ریز می‌کند.
• حدود ۳ تا ۴ دقیقه بعد زمانی که قهوه کف زده و بالا می‌آید آن را از روی حرارت بر می‌دارند. قهوه ترک دارای کف روی فنجان و کمی لرد در ته فنجان است.
• بهتر است که برای بهتر شدن قهوه ترک از قهوه جوش مسی استفاده کرد.
• قهوه ترک حتما باید با آب سرد درست شود.
• بعد از آماده شدن قهوه ترک هرگز نباید آن را هم زد زیرا کف روی قهوه از بین می‌رود.
• برای سرو قهوه ترک ابتدا باید کف روی قهوه را با قاشق چای‌خوری داخل فنجان ریخته و سپس قهوه را روی کف ریخت.

راهنمای خرید و استفاده قهوه فرانسه

• در قهوه فرانسه انتخاب نوع دانه به خودتان بستگی دارد.
• درجه رست آن باید متوسط تیره باشد.
• پودر قهوه فرانسه باید کمی درشت در آسیاب شود البته میزان درشت بودن آن بستگی به این دارد که در تهیه آن قرار است ازدستگاه قهوه ساز استفاده شود یا از فرنچ پرس .
• اگر قهوه فرانسه با دستگاه قهوه ساز تهیه می‌شود بهتر است پودر آن کمی نرم تر باشد.
• برای تهیه قهوه فرانسه از فیلترهای کاغذی یا فلزی استفاده می‌شود.
• به این شکل که پودر قهوه داخل فیلتر کاغذی دستگاه ریخته میشود، و با عبور آب داغ از میان قهوه عصاره آن داخل فنجان ریخته و خود قهوه در فیلتر باقی می‌ماند.
• در قهوه فرانسه برعکس قهوه ترک و در فنجان وجود ندارد و فقط عصاره قهوه که مانند چای رقیق است، میل می‌شود.
• قیمت قهوه فرانسه تقریباً هم اندازه‌ی ترک است.

راهنمای خرید اسپرسو

• قهوه اسپرسو از دانه‌های عربیکا و روبوستا ترکیب می‌شود.
• پودر قهوه اسپرسو باید از قهوه فرانسه ریزتر و از قهوه ترک درشت تر باشد.
• لازم به ذکر است که در استفاده از موکاپات برای تهیه اسپرسو بهتر است دانه‌ها کمی درشت‌تر آسیاب شوند.
• عصاره قهوه اسپرسو غلیظ و قوی است و یک لایه کرم foam روی آن تشکیل می‌شود. در واقع کرم روی اسپرسو به دلیل دی اکسید کربنی که در زمان رست این قهوه ایجاد شده و با فشار آب داغ آزاد می‌شود به وجود می‌آید که باعث ایجاد حباب‌های ریز بر روی اسپرسو می‌شود.
• رنگ و میزان این کرم نشاندهنده مرغوبیت قهوه و درست دم شدن آن است.
• قیمت قهوه اسپرسو بستگی به ترکیب آن دارد، اگر در صد عربیکا در آن بیشتر باشد قیمت آن نیز گران تر است.
• قهوه‌های اسپرسو پرکافئین که درصد روبوستای بیشتری دارند ارزان تر هستند.
• در خرید قهوه اسپرسو درجه رست متوسط تیره یا تیره است و اسپرسو بیشتر با این تم بین مردم رواج دارد، اما اگر بتوان درجه‌ای بین متوسط تیره و تیره خریداری کرد، چه در تهیه اسپرسو single و چه در نوشیدنی‌هایی مثل لاته یا فلت وایت می‌توان بهترین طعم اسپرسو را تجربه کرد.

اشکال مختلف قهوه در بازار

امروز با گسترش صنعت قهوه در جهان، قهوه‌ها با بسته بندی‌ها و اندازه‌های بسیاذ متنوعی در بازار یافت می‌شوند. برای یک خرید درست و به صرفه بهتر است با این اشکال آشنا شوید.

قهوه‌های فوری و نسکافه ها

این نوع قهوه‌ها همان طور که از نام شان پیداست بسیار آسان و سریع درست می‌شوند . کافی است یک بسته از آنها در لیوان ریخته و به آن آب جوش یا شیر داغ اضافه کرده و هم زد . حالا قهوه آماده مصرف است.

کپسول قهوه

به پودر قهوه آماده که درون بسته بندی‌های کوچک شبیه کپسول قرار دارند گفته می‌شود. این کپسول‌ها دارای مقدار مشخصی قهوه است و فرد بدون داشتن مهارت در تهیه قهوه می‌تواند با استفاده از آن یک نوشیدنی خوب فراهم کند.

این کپسول‌ها مخصوص استفاده در دستگاه قهوه ساز است. با گذاشتن کپسول در محل مخصوصی که روی برخی دستگاه‌ها برای آن تعبیه شده، درب آن توسط خود دستگاه باز شده و دم می‌شود. البته قبل از خرید باید مطمئن شد که دستگاه قهوه ساز مورد نظر این نوع بسته بندی‌ها را پشتیبانی می‌کند.

قهوه‌های بسته بندی شده

این بسته بندی‌های پلمپ شده در دو نوع پودر قهوه و دانه قهوه در بازار موجود هستند. بسته‌های پودر قهوه را پس از خرید می‌توان در منزل دم کرده و استفاده کرد، در صورتی که بسته‌های دانه قهوه باید پس از خرید ابتدا آسیاب شده و سپس استفاده شود.

استفاده از پودر قهوه راحت تر است اما برخی افراد ترجیح می‌دهند قهوه خودشان را با سلیقه و ذائقه خود آسیاب کنند.

قهوه فله

این نوع قهوه همان قهوه‌هایی هستند که بسته بندی ندارند و می‌توان از قهوه فروشی‌ها و کافه‌ها بسته به میزان مورد نیاز و نوع قهوه دلخواه و وسیله‌ای که برای درست کردن قهوه بکار برده می‌شود خریداری کرد. به عنوان مثال ۲۵۰ گرم قهوه کلمبیا برای فرنچ پرس

قهوه بدون کافئین decaf

قهوه بدون کافئین همان قهوه معمولی است که طی فرآیندی بخش زیادی از کافئین دانه قهوه (۹۷ درصد) از آن گرفته می‌شود. در این فرآیند قهوه را در حلال می‌شویند، این حلال به‌تدریج کافئین را از دانه خارج می‌کند. مواد حلال شامل آب، حلال‌های ارگانیک و دی اکسید کربن است.

این فرآیند باید قبل از رست کردن دانه اتفاق بیافتد. قهوه بدون کافئین دیگر عوارض جانبی کافئین را نخواهد داشت و برای کسانی که نمی‌توانند کافئین مصرف کنند گزینه مناسبی است. عطر و طعم قهوه بدون کافئین در مقایسه با قهوه معمولی ملایم تر است.

برندهای شناخته شده قهوه خارجی و داخلی

در اینجا به چند نمونه از برندهای معروف قهوه در سطح جهان و ایران به اختصار اشاره می‌شود تا با شناخت آن‌ها خرید موفق تری داشته باشید.

برندهای خارجی

قهوه استارباکس

این برند چیزی حدود ۱۰/۱ درصد بازار قهوه ایالت متحده را در دست دارد و بیش از ۵۰ هزار فروشگاه در سراسر دنیا تاسیس کرده است.

قهوه کاستا

بزرگترین قهوه فروشی زنجیره‌ای انگلیس و دومین در جهان است، رقیب استارباکس به حساب می‌آید و بیش از ۵۰۰۰ فروشگاه در ۳۱ کشور جهان دارد.

قهوه 8 o'clock

قهوه‌های با کیفیت و صد در صد عربیکا تولید می‌کند.

قهوه گوالیا gevalia

بیش از ۴۰ نوع قهوه در اسکاندیناوی تولید می‌کند.

قهوه پیتس peets

اولین قهوه‌های رستم مخصوص اسپرسو را این شرکت آمریکایی تولید کرد.

قهوه dunkin donuts

یک شرکت چند ملیتی آمریکایی است و در حال حاضر رقیب استارباکس شده و ده هزار شعبه در سرتاسر جهان دارد.

قهوه مک کافه

متعلق به شرکت مک دونالد بوده و در کشورهایی مثل استرالیا و نیوزلند بسیار پیشرفته است.

برندهای ایرانی قهوه

قهوه ست

این مجموعه از متخصصان تعلیم دیده در اروپا استفاده می‌کند و در سال ۲۰۰۷ عضو انجمن تخصصی قهوه اروپا شده است.

قهوه بن مانو

یک شرکت بسته بندی مواد غذایی بوده و از مرغوب ترین قهوه‌ها استفاده می‌کند.

قهوه لم

این مجموعه از بهترین دانه ها‌ی قهوه جهان بهره برده و برای ارتقای کیفیت محصول خود و رست roast تازه آن از بهترین و پیشرفته ترین تجهیزات فرآوری و بسته‌بندی استفاده می‌کند.

قهوه آلبا

شرکت تولید و بازرگانی با مشارکت دو شرکت از نیوزلند در زمینه تولید و توزیع قهوه تازه رست roast فعالیت می‌کند.

قهوه شاران

اولین تولید کننده قهوه و محصولاتی بر پایه قهوه و کاکائو در اصفهان است و محصولات این شرکت کاملا ارگانیک می‌باشد.

قهوه مو آ

یکی از برندهای جدید قهوه در ایران است که با بسته بندی‌های فوق العاده زیبا این محصول را به بازار عرضه می‌کند. نکته جالب توجه این که در این شرکت از گاز نیتروژن در بسته‌بندی‌های محتوی قهوه برای ماندگاری بیشتر استفاده می‌شود.

برای تهیه قهوه بهتر است از چه آبی استفاده کنیم؟

همانطور که می‌دانید ۹۸ درصد حجم قهوه را آب تشکیل می‌دهد. استفاده از آب شرب شهری برای تهیه قهوه چندان مناسب نیست زیرا هر منطقه آب مخصوص به خود با مواد آلی و معدنی متفاوتی دارد. این مواد معدنی موجود در آب می‌توانند روی طعم خوب قهوه اثر بدی به جای بگذارند.

بهترین گزینه استفاده از آب تصفیه شده است. البته می‌توان از آب‌های معدنی بسته‌بندی شده نیز استفاده کرد، در این صورت به علامت TDS روی بطری توجه کنید که نشان دهنده میزان مواد معدنی موجود در آب است و آبهای معدنی با tds۱۲۰ انتخاب کنید.

نگهداری قهوه

در واقع مهمترین نکته در رابطه با قهوه، داشتن عطر خوب و مزه دلچسب در زمان مصرف است که رطوبت، نور خورشید، گرما و جریان هوا از عواملی هستند که می‌توان آن‌ها را بزرگترین دشمنان عطر و طعم قهوه دانست.

در اینجا به نکاتی در رابطه با نگهداری از پودر و دانه قهوه اشاره می‌کنیم که می‌تواند در مراقبت از قهوه شما را یاری کند.

• قهوه نباید در دمای یخچال قرار داده شود بلکه باید در دمای محیط نگهداری شود.
• در جای خشک و دور از رطوبت محافظت شود.
• پشت پنجره و یا روی کابینت در معرض نور خورشید نباشد.
• بهتر است در جایی خشک و خنک، مثلا داخل کابینت نگهداری شود.
• از قرار دادن قهوه در کابینت نزدیکی اجاق گاز خودداری شود.
• برای ممانعت از نفوذ نور به داخل ظرف نگهداری قهوه بهتر است از ظروف مات شیشه ای، سرامیکی، یا فلزی ضد زنگ که درب آن محکم باشد استفاده کرد.
• اگر میزان قهوه خریداری شده بیشتر از مصرف یک ماه است، بهتر است که آن را در دو ظرف جداگانه ریخته، درب آن را را محکم کرده و ظرف حاوی مقدار بیشتر قهوه را در جایی دور از نور و گرما رطوبت قرار داد.

با توجه به مطالب ارائه شده در این مقاله می‌توان نتیجه گرفت که مصرف درست و به اندازه قهوه می‌تواند انسان را برای داشتن یک روز بانشاط و موفق یاری کند و در طولانی مدت به سلامت‌ کمک کرده و بدن را از انواع اختلالات جسمی و مشکلات روحی حفظ کند.

امید است که با مطالعه این مطلب بتوانید قهوه مورد نیاز و مطابق ذائقه‌تان را به درستی انتخاب، خریداری و با روشی مناسب آماده کرده و نوش جان کنید.